Nga sử dụng nhiều loại máy bay không người lái (UAV) trong chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine. Các UAV mà Moscow sử dụng có thể bay với tốc độ lên đến 200 km/h. Bên cạnh các mẫu nội địa, các UAV do Nga sử dụng ở Ukraine được cho bao gồm cả các mẫu do nước ngoài sản xuất.

Trong một tuyên bố trên Telegram đầu tháng này, Sở chỉ huy không quân Ukraine cho biết: “Vào rạng sáng 2/10, đối phương đã sử dụng 7 chiếc UAV cảm tử Shahed-136 để tấn công vào một số khu vực thuộc tỉnh Mykolaiv. 5 trong số đó đã bị các binh sĩ thuộc Lữ đoàn tên lửa phòng không Odessa và Lữ đoàn phòng không tỉnh Kherson phá hủy”.

UAV cảm tử của Iran?

Theo phía Ukraine, trong tuần qua, Nga đã lần đầu tiên sử UAV cảm tử của Iran để tấn công thủ đô Kiev.

Thống đốc khu vực Kiev, ông Oleksiy Kuleba, tuyên bố trên Telegram rằng 6 vụ nổ đã được ghi nhận khi UAV tấn công gần thành phố vào đêm muộn ngày 4/10. Tổng cộng 12 UAV đã được điều động với mục đích nhắm vào các cơ sở hạ tầng.

Theo trang web Military Factory, UAV t‌ּự sá‌ּt hay UAV mang đạn dược, là phương tiện bay chiến đấu không người lái (UCAV) mang đầy chất nổ. Quân đội Ukraine tuyên bố rằng họ đã bắn hạ chiếc UCAV đầu tiên như vậy do Iran sản xuất vào giữa tháng 9.

Sau đó, người phát ngôn quân đội Ukraine Natalia Humeniuk nói với hãng tin AFP rằng, khoảng hơn 20 UCAV do Iran sản xuất đã được phát hiện ở miền Nam Ukraine. Một nửa trong số chúng đã bị bắn hạ. Hầu hết các cuộc tấn công bằng UAV t‌ּự sá‌ּt đều nhắm vào Odessa.

UCAV được Iran thử nghiệm gần thủ đô Tehran ngày 25/8. Ảnh: IMAGO

Những nghi ngờ cho rằng Iran cung cấp UAV cho Nga được đưa ra từ nhiều tháng trước. Cuối tháng 8, chính phủ Mỹ dẫn thông tin tình báo cho thấy Nga đang tìm cách mua UAV của Iran để sử dụng trong chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine. Lý do là vì các lệnh trừng phạt của phương Tây khiến Nga gặp nhiều khó khăn trong việc mua các linh kiện quan trọng.

Theo AFP, Nga hiện đã mua UAV Qods Mohajer-6 của Iran. Mẫu UCAV này có thể mang lượng chất nổ lên tới 40 kg với tốc độ lên tới 200 km/h. Ngoài ra, Nga được cho là đã mua UAV cảm tử HESA Shahed 136 nhỏ hơn, có phạm vi hoạt động lên tới 2.500 km.

Tuy nhiên, Iran đã chính thức lên tiếng phủ nhận việc bàn giao UAV cho Nga. Hôm 3/10, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran - ông Nasser Kanani cho biết, Tehran giữ lập trường trung lập trong cuộc xung đột Nga-Ukraine và nhận định các báo cáo về việc nước này cung cấp máy bay không người lái (UAV) chiến đấu cho Nga là vô căn cứ.

Hiệu quả của các UAV

Mặc dù thực tế các cuộc tấn công bằng UAV đã nhiều lần gây thương vong, nhưng các chuyên gia cho rằng chúng không hiệu quả như kỳ vọng.

Ông Jamie Binnie thuộc Công ty Phân tích Quốc phòng Jane’s của Anh nói với AFP rằng, các UAV này không đáng tin cậy lắm vì chúng không được chế tạo đặc biệt tốt. Hơn nữa, khối lượng chất nổ mà chúng mang được cũng “tương đối ít”. Theo ước tính của ông, loại vũ khí này sẽ không ảnh hưởng nhiều đến diễn biến của cuộc xung đột.

Tuy nhiên, một sĩ quan Ukraine tiết lộ với trang tin Politico của Mỹ rằng “điểm chí tử” là chúng rất khó bị phát hiện bằng radar. Đơn vị của người này ở Kherson gần đây đã mất 2 xe tăng khi bị tấn công bằng UAV.

UAV Thổ Nhĩ Kỳ?

Cách đây vài tháng, Nga bày tỏ quan tâm đến việc mua UAV chiến đấu của Thổ Nhĩ Kỳ. Tuy nhiên nhà sản xuất Bayraktar sau đó tuyên bố sẽ không bán UAV cho Nga.

Ông Haluk Bayraktar, Giám đốc điều hành của nhà sản xuất vũ khí Thổ Nhĩ Kỳ cho biết: “Dù họ có trả bao nhiêu tiền đi chăng nữa, việc cung cấp UAV cho họ trong tình huống này là điều không thể. Hiện tại, chúng tôi rõ ràng và hoàn toàn ủng hộ Ukraine”.

UAV Bayraktar TB2 được đánh giá là sự lựa chọn hiệu quả và giá rẻ cho các mẫu tương tự của phương Tây. Ảnh: AA

Quân đội Ukraine đang sử dụng hiệu quả UAV Bayraktar TB2. Hiện có thông tin cho rằng công ty Thổ Nhĩ Kỳ dự định sản xuất UAV tại một nhà máy ở Ukraine. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã công bố kế hoạch này vào ngày 9/9, sau cuộc họp với Giám đốc điều hành Bayraktar.

TB2 dài 6,5m, sải cánh 12m, tốc độ tối đa 220km/h, có thể ở trên không trong hơn 24 giờ. Theo các chuyên gia, TB2 cũng rẻ hơn so với các mẫu UAV tương tự do phương Tây sản xuất.

UAV do Israel sản xuất?

Cũng có nhiều đồn đoán về việc Nga sử dụng UAV do Israel sản xuất kể từ giai đoạn đầu cuộc xung đột ở Ukraine. Giữa tháng 3, báo Times của Israel đưa tin, có một số bức ảnh dường như cho thấy một số UAV của Nga bị lực lượng Ukraine bắn hạ là do Israel sản xuất.

Các bức ảnh chưa được xác thực, cho thấy mảnh vỡ của UAV Forpost-R, bao gồm ký hiệu mang tên Israel Aerospace Industries (IAI) - một nhà sản xuất máy bay và tên lửa Israel. Tuy nhiên, chiếc Forpost-R này là UAV tình báo, giám sát, trinh sát (ISR) do Nga sản xuất. Đây là bản sao UAV của IAI mà Nga đã được cấp phép chế tạo vài năm trước