bình luận “chữa cháy”
Tuần vừa qua, bài đăng trên mạng xã hội của Trung tướng Muhoozi Kainerugaba - con trai Tổng thống Yoweri Museveni - đã đề nghị Uganda và Kenya bỏ biên giới và đi đến thống nhất khiến người dân Kenya nổi đóa. “Chúng tôi, quân đội của tôi và tôi sẽ không mất 2 tuần để chiếm được Nairobi” - Tướng Kainerugaba viết khi đề cập đến Thủ đô của Kenya. Bộ Ngoại giao Uganda đưa ra đề nghị Nairobi bỏ qua các bình luận này.
Hôm 5-10, để “chữa cháy”, Tổng thống Yoweri Museveni tuyên bố: “Tôi mong người anh em Kenya tha thứ cho chúng tôi vì bài viết của Tướng Muhoozi Kainerugaba”. Ông cũng đồng thời nói các quan chức không nên can thiệp vào công việc của các quốc gia khác. “Việc các quan chức, dù là dân sự hay quân sự, bình luận hoặc can thiệp theo bất kỳ cách nào vào công việc nội bộ của các nước anh em là không đúng. Tôi biết một thực tế rằng, Tướng Muhoozi Kainerugaba là một người theo chủ nghĩa liên Phi đầy nhiệt huyết. Tuy nhiên, phương pháp nên sử dụng là tương tác bí mật hoặc sử dụng diễn đàn có sẵn” - Tổng thống Uganda nói thêm. Được biết, diễn đàn hợp pháp duy nhất hiện có thể nêu các vấn đề khúc mắc là cơ chế đánh giá ngang hàng của Liên minh châu Phi hoặc tương tác bí mật giữa các Tổng thống thuộc Cộng đồng Đông Phi và Liên minh châu Phi.
Ông Museveni cũng đưa ra lời giải thích tại sao con ông được thăng cấp tướng 4 sao vào ngày 4-10, ngay cả khi các nhà ngoại giao cố gắng khắc phục hậu quả từ bình luận tiêu cực đó. Được biết, vị tướng này đóng vai trò quan trọng trong việc khôi phục quan hệ giữa Uganda và nước láng giềng Rwanda sau gần 2 năm căng thẳng giữa Tổng thống Uganda và người đồng nhiệm Paul Kagame. Tổng thống Museveni nói, mặc dù con trai ông mắc sai lầm nhưng Tướng Kainerugaba đã và vẫn có thể có nhiều đóng góp tích cực khác. “Đây là một công thức đã được trải nghiệm qua thời gian, không khuyến khích điều tiêu cực và cần khích lệ điều tích cực” - ông nói.
Những phát ngôn nhạy cảm
Đáng chú ý, ông Yoweri Museveni cho biết đã chuyển những lời phân trần nói trên tới ông William Ruto - Tổng thống Kenya, người mới tuyên thệ vào tháng trước. Truyền thông địa phương còn cho hay, ông William Ruto nằm trong số các quan chức được Tổng thống Uganda mời tới dự lễ kỷ niệm 60 năm giành độc lập của Uganda vào ngày 9-10. Đây là kết quả sau khi Tổng thống Uganda đã đưa ra lời xin lỗi cùng động thái dập tắt xung đột ngoại giao tiềm tàng giữa Nairobi và Kampala sau nhận xét tiêu cực của con trai ông.
Trong động thái mới nhất, vị lãnh đạo cao nhất của Uganda cũng đã loại Tướng Muhoozi Kainerugaba khỏi chức Tư lệnh Lục quân Uganda, phần nào hạ thấp quyền lực của con trai. Các nhà phân tích và phe đối lập của Uganda từ lâu đã tin rằng Tổng thống Museveni (78 tuổi, nắm quyền từ năm 1986) đang chuẩn bị cho con trai tiếp quản chức vụ của mình khi ông nghỉ hưu. Tuy nhiên, đây không phải là lần đầu tiên những bình luận của ông Kainerugaba về các vấn đề nhạy cảm trong chính sách đối ngoại khiến Uganda đau đầu về mặt ngoại giao.
Tướng Muhoozi Kainerugaba (48 tuổi) là người thường xuyên đăng bài trên mạng xã hội, trong đó gây sự với các nhân vật đối lập và nói về các chính sách ngoại giao. Tuyên bố của ông về việc ủng hộ phiến quân Tigrayan ở miền Bắc Ethiopia đã khiến Addis Ababa tức giận. Người có hơn 600.000 lượt theo dõi trên Twitter tuần qua cũng đặt câu hỏi nên cung cấp bao nhiêu con bò để làm quà cưới cho bà Giorgia Meloni - Thủ tướng sắp tới của Italia.
“Bò Nkoke là những con bò đẹp nhất trên trái đất. Trong nền văn hóa của chúng tôi, có thể tặng người phụ nữ bạn thích một con bò. Tôi sẽ tặng bà ấy 100 con bò Nkore ngay lập tức!” - ông Kainerugaba đã viết. Tuy nhiên, lời nói vẫn đầy ẩn ý: “Nếu người Ý từ chối những con bò của chúng tôi, điều đó có nghĩa là chúng tôi phải chiếm Rome. Nhưng sẽ phải mất nhiều ngày để thực hiện” - Tướng Kainerugaba, người có biệt danh là “vị tướng Twitter” viết.
