Qua khỏi cầu Hộ Độ là đã tới ngay đầu làng cá nướng. Mùi thơm từ cá dậy trong không khí như tấm biển chỉ dẫn cho người đi qua biết về làng nghề này. Gọi là làng nghề nhưng ở Hộ Độ số người làm nghề dọc tỉnh lộ 9 cũng chỉ đếm trên đầu ngón tay.
Không biết từ bao giờ, nghề nướng cá đã được thai nghén tại đây. Cứ thế hệ này sang thế hệ khác, đàn bà không đi học, làm ăn xa thì ở nhà chung thủy với nghề này. Bởi cái nghề cũng không phụ công người, mỗi tháng cũng giúp họ trang trải cuộc sống. Nhiều người cũng khấm khá đi lên từ nghề truyền thống này.
Chị Loan – chủ của sạp cá nướng Thắng Loan - người đã hơn 40 năm với nghề quạt than nướng cá. Chị cho biết, từ năm 13 tuổi đã theo cha mẹ học nghề này, gia đình chị là một trong những nhà làm cá nướng đầu tiên tại đây.
“Để có con cá ngon, khi ăn người ta nhớ mình thì đầu tiên phải chọn nguyên liệu cho thật tươi. Ở đây loại cá được nướng chủ yếu là nục hoa. Loại cá này thường được đánh bắt xa bờ. Sau khi đánh bắt người ta cho vào cấp đông ngay thì mới giữ được con cá tươi xanh. Trước đây thì phải đến tận cảng chờ người ta cập bờ là mình chọn ngay. Nhưng giờ quen rồ nên cứ cập bờ người ta lại dành cá ngon cho mình”, vừa trở cá trên bếp, chị Loan bật mí bí kíp của gia đình.
Đến khoảng 7 giờ sáng thì cá về tới các gia đình, những lao động ở làng nghề Hộ Độ lại nhanh tay rã đông, làm sạch ruột, phơi ráo. Sau đó, người ta dùng một qua tre xuyên từ đầu đến bụng cá. Cách này giúp nướng cá dễ hơn và giữ cho cá không bị bể nát trong quá trình nướng. Để cá chín đều, trước khi nướng, họ cẩn thận dùng dao khía từng đường nhỏ lên thân cá. “Loại cá này thịt dày, béo nên khi nướng lên có mùi thơm ngậy. Đến khi lửa vừa độ, lớp mỡ bên trong da cả chảy ra quện vào thịt cá ăn không khô mà còn rất bùi và béo.Ngoài loại cá này, chúng tôi còn nướng cả cá ve, cá trích và cá thu…”, chị Loan cho biết.
Để giữ được mức lửa vừa phải, cá chín đến độ, đòi hỏi người nướng phải có kinh nghiệm, lật trở càng đều tay, cá càng thơm ngon. Ai học nhanh cũng mất cả năm trời mới quen nghề. Mỗi ngày , ở mỗi sạp cá tiêu thụ từ 400- 500 con cá. Nhưng những dịp hè đến hay đặc biệt là dịp Tết, số cá này được tăng lên gấp đôi vì lượng người mua nhiều về ăn hoặc làm quà.
Nhờ hương vị đặc trưng, con cá nướng ở Hộ Độ không chỉ bán trong huyện, trong tỉnh mà còn theo ô tô, máy bay đến tận Hà nội, Sài Gòn, Đồng Nai… Những người ăn quen, đi xa về quê lại ghé nơi đây mua về dự trữ ăn dần hay làm quà biếu.
Chúng tôi, rời làng nghề nướng cá tại Hộ Độ khi những bếp than đang đỏ ửng để nướng những liếp cá cuối ngày. Trên tay không thể thiếu những con cá nướng còn tỏa khói thơm nức.
Dùng dao khía lên mình cá giúp cá chín đều và ngon hơn
Bếp nướng chỉ đơn giản là vài ba viên gạch được kê lên. Sau đó, người ta dùng 2 -3 thanh sắt dài bắc ngang.
Để cá chín đều, béo, ngọt chị Loan phải luôn canh lửa, trở cá.
Lớp mỡ bên trong da cá sẽ chảy ra khi nướng lên quện với lớp thịt sẽ làm cá béo và ngọt hơn.
Dùng que tre xiên từ đầu đến bụng cá giúp cá không bị nát trong quá trình nướng
Mắt cá rất khó chín nên trong quá tình nướng, người thợ thường đặt trực tiếp than lên mắt
Cá được nướng chín có màu cánh gián ở lớp da. Người ta có thể bóc ăn ngay hoặc đưa về chế biến thành nhiều mon ăn hấp dẫn như: Kho. sốt cà chua, rim hoặc kẹp bánh tráng....
Trung bình mỗi sạp cá nướng tại Hộ Độ bán từ 400 -500 con/ngày. Từ những sạp cá này, giúp đưa lại thu nhập ổn định cho họ.
