Cuối tháng 4, khi cây măng đắng trong rừng bắt đầu nhú, cây ban chúm chím khoe sắc, người La Ha (bản Nà Tạy, xã Pi Toong, huyện Mường La, Sơn La) tổ chức lễ Pang A.
Xem Video: Độc đáo lễ hội Pang A của dân tộc La Ha ở Sơn La
La Ha là một trong số 16 dân tộc trên toàn quốc cần được bảo tồn văn hóa truyền thống khẩn cấp. Dân tộc La Ha theo tín ngưỡng thờ đa thần giáo. Họ quan niệm có nhiều loại ma, ma lành giúp ích cho con người, ma dữ chuyên gieo rắc tai họa, bệnh tật. Con người bị ốm đau phải nhờ các thầy mo cúng, nhờ âm binh gọi hồn về để được khỏe mạnh. Khi chữa khỏi bệnh, thầy cúng nhận người bệnh làm con nuôi. Trong dịp lễ hội Pang A, các con nuôi tạ ơn thầy cúng và các âm binh đã chữa khỏi bệnh cho mình, cầu mong thầy cúng khỏe mạnh, sống lâu để chữa bệnh cho dân bản.
Trên cây móc trang trí nhiều vật dụng liên quan đến đời sống sinh hoạt hàng ngày như: Sợi sùng, sợi mon, cống mạy, con ve, quả còn, chim cu gáy, hoa ban, hoa mạ, hoa trạng nguyên, chiếc kiếm, lá chắn, ống tre, cày và bừa...
Mâm lễ vật được chuẩn bị một cách thành kính.
Các đồ cúng trong mâm lễ tùy thuộc vào điều kiện kinh tế và tình hình bệnh tật của mỗi người. Nếu người nào bị bệnh nặng thì mâm lễ phải có 1 con sóc khô, 1 chai rượu trắng, 1 chum rượu cần, 1 bát gạo và 1 quả trứng.
Mâm lễ chính của thầy cúng đặt ở dưới cùng và chồng lần lượt các mâm của con nuôi lên trên. Mâm của con nuôi nào từng bị bệnh nặng thì đặt lên trên cùng.
Trong khi mọi người dựng cây Xặng Bók, gia đình thầy cúng chuẩn bị một mâm lễ, nhờ một người trong gia đình làm lễ cúng hồn chủ nhà. Nghi lễ này có ý nghĩa cầu mong cho các vị thần linh phù hộ, giữ hồn cho thầy cúng trong quá trình hành lễ được may mắn, không bị lạc hồn, lạc vía.
Thầy cúng đọc bài mời thần linh xuống dự lễ.
Thầy cúng làm lễ mời tổ tiên, các thầy, ma, hồn thầy cúng… rồi lần lượt cúng cho con nuôi được khỏe mạnh mãi mãi, không ốm đau, làm ra nhiều thóc ngô, nuôi được nhiều con vật…
Thầy cúng vẩy nước cầu cho mưa thuận gió hòa, cây cối tốt tươi...
… sau khi cúng xong cho mỗi con nuôi, thầy cúng mời con nuôi uống rượu và ăn lộc.
Sau lễ cúng là những điệu múa dân gian.
