Vì sao trẻ dễ bị táo bón?

Trẻ bị táo bón một phần là do hệ tiêu hóa của trẻ chưa thật sự hoàn thiện, loạn khuẩn, đồng thời là do chế độ ăn uống thiếu nước, ít chất xơ. Bên cạnh đó, cũng có thể do một số thành phần có trong sữa mẹ hoặc sữa công thức bé không tiêu hóa được, gây nên táo bón. Trẻ bú sữa ngoài có nguy cơ bị táo bón nhiều hơn trẻ bú mẹ hoàn toàn.

Cách xác định trẻ bị táo bón

Dựa vào số lần đi ngoài của trẻ trong 1 ngày, bố mẹ có thể xác định được trẻ bị táo bón hay không. Bố mẹ nên chú ý theo dõi và có biện pháp khắc phục sớm khi tần suất đại tiện của trẻ như sau:

Trẻ sơ sinh tháng đầu tiên: đi ngoài dưới 2 lần/ ngày.

Trẻ lớn: từ 3 ngày trở lên mới đi ngoài một lần.

Tuy nhiên, khoảng cách ngày đi vệ sinh chỉ là một yếu tố để nhận biết trẻ bị táo bón. Có những bé 2-3 ngày mới đi vệ sinh một lần nhưng phân vẫn xốp, mềm, đại tiện dễ dàng thì bố mẹ yên tâm rằng trẻ không bị táo bón.

Do phân bị hấp thu lại một phần nước nên khi bị táo bón, phân trở nên rắn, khô, thường vón lại từng cục tròn nhỏ như phân dê, khiến bé đại tiện khó khăn, phải ngồi lâu, rặn nhiều gây đau rát hậu môn. Với những trường hợp nặng, phân của trẻ có thể dính máu.

Sai lầm khiến trẻ bị táo bón

Chỉ chú trọng đến quá nhiều chất xơ

Tại hội thảo "Tầm quan trọng của chất xơ đối với hệ tiêu hóa của trẻ", PGS.TS.BS Lê Bạch Mai – Nguyên Phó viện trưởng viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết, chất xơ rất quan trọng với hệ tiêu hóa của trẻ. Trong đồ ăn có hai dạng là hòa tan và không hòa tan. Trong đó, chất xơ không hòa tan thường gặp trong rau.

Hầu hết mọi người đều cho rằng, táo bón là do ăn không đủ chất xơ. Nhưng dù ăn nhiều rau và hoa quả một cách đột ngột cũng không giải quyết được tình trạng. Ngược lại, thay đổi chế độ ăn quá nhanh, trẻ bị táo bón ăn nhiều rau sẽ khiến khối phân lớn nhưng rất cứng, trẻ càng khó đi đại tiện. Nhiều trường hợp khác ăn rất nhiều rau nhưng vẫn táo.

Ăn quá nhiều rau không phải là có lợi vì quá tải đường tiêu hóa làm cho trẻ đi đại tiện nhiều. Điều này khó giúp trẻ hấp thu được thức ăn mà còn "quét" theo các chất dinh dưỡng, dẫn đến suy dinh dưỡng phải vào viện. Vì vậy cha mẹ cần chú ý cho trẻ bổ sung theo các gợi ý dưới đây:

Ít chú trọng đến chất béo

Nhiều cha mẹ thường ít quan tâm đến chất béo. Khi đó thức ăn sẽ khó nhu động hơn trong bộ máy tiêu hóa khiến việc đào thải phân khó khăn hơn. Hơn nữa, chất béo ít thường không đủ cung cấp năng lượng cho bé. Thấy trẻ không đủ năng lượng, cha mẹ lại ép cho trẻ ăn nhiều lên để bù dẫn tới thể tích vượt quá khả năng co bóp, tiêu hóa của bộ máy tiêu hóa, nhất là dạ dày làm cho chức năng vận động của bộ máy tiêu hóa kém đi. Thêm vào đó tiết dịch của bộ máy tiêu hóa không đủ tiêu hóa thức ăn khiến trẻ biếng ăn dần do bị đầy bụng, khó tiêu.

Cho trẻ uống nhiều sữa

Có nhiều cha mẹ nghĩ khi trẻ táo bón cho uống nhiều sữa bột để kíc‌h thí‌ch nhu động ruột. Tuy nhiên, sữa bột chứa ít chất xơ, có nhiều đường và sẽ làm cho trẻ táo bón nặng hơn. Các sản phẩm làm từ sữa thường khiến trẻ có cảm giác đầy bụng, khó chịu vì ruột không đủ enzym lactase để phá vỡ lactose trong sữa thành các loại đường đơn giản để ruột non có thể hấp thụ được.

Massage bụng không đúng cách

Massage là tốt cho nhu động ruột của trẻ, giúp con đại tiện dễ hơn. Massage phần rốn và xung quanh rốn giúp cho nhu động ruột hoạt động tốt hơn và đẩy phân ra ngoài.

Vì vậy, bác sỹ Thục khuyên các mẹ nhất là các mẹ có con bị táo bón nên massage bụng cho bé hàng ngày để giúp bé tiêu hóa thức ăn dễ hơn. Tuy nhiên, mẹ phải massage đúng cách, xoa tay nhẹ nhàng quanh rốn theo chiều kim đồng hồ. Nếu mẹ xoa quá mạnh và xoa ngược chiều có thể sẽ khiến cho bé bị lồng ruột rất nguy hiểm. Mẹ chỉ nên massage nhẹ nhàng cho con mỗi lần 20 phút và 1 lần trong ngày.

Ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn

Theo bác sỹ Thục, có một thực trạng đáng buồn là cuộc sống ngày càng hiện đại, cha mẹ cang bận rộn và ít có thời gian chăm lo cho con cái. Có nhiều gia đình thường xuyên ăn uống bên ngoài hoặc cho trẻ ăn các đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biên sẵn. Trẻ em nhất là ở khu vực thành thị nhiều bé thích ăn bim bim, gà rán, các đồ xiên rán ở cổng trường thay vì ăn cơm và rau ở nhà.

BS Thục cho biết, thực phẩm chế biến sẵn là thủ phạm gây ra các triệu chứng đầy bụng, táo bón và tiêu chảy nhất là với trẻ em hệ tiêu hóa còn non yếu, khó hấp thu các đồ ăn sẵn thường là chiên, rán, nhiều dầu mỡ. Nếu muốn đường tiêu hóa hoạt động tốt, trẻ phải có chế độ ăn uống lành mạnh, ăn đủ chất, đa dạng thực phẩm, hạn chế các thực phẩm chế biến sẵn, đồ hộp...