Forbes cho hay, lực lượng không quân Ukraine đã không có được một máy bay chiến đấu có người lái mới kể từ năm 1991.
Đó là năm Liên Xô tan rã, để lại trên đất Ukraine hàng trăm máy bay chiến đấu, máy bay ném bom, máy bay tấn công, máy bay vận tải và máy bay trực thăng tương đối hiện đại.
Kiev nhanh chóng bán bớt nhiều máy bay, loại bỏ hoặc cất giữ phần lớn số còn lại.
Vào năm 2021, 125 máy bay chiến đấu cổ điển, máy bay tấn công và trực thăng chiến đấu thời chiến tranh Lạnh đã cũ và ngày càng cũ hơn là những gì còn sót lại. Không một chiếc máy bay và trực thăng nào có tuổi đời dưới 30, nhiều chiếc hơn 40, một số đã 50 tuổi. Cùng với đó, là lực lượng không quân với ngân sách 300 triệu USD một năm có thể không đủ khả năng để thay thế chúng.
Đáng lưu ý, trong nhiều thập kỷ, Ukraine đã không nâng cấp đáng kể hầu hết các máy bay.
"Những gì chúng tôi có nhìn chung là đủ để hoàn thành các nhiệm vụ hiện tại", Trung ta Yuriy Gnat, người phát ngôn của lực lượng không quân Ukraine, nói với Kiev Post.
"Không thể sửa chữa và hiện đại hóa máy bay liên tục. Hầu hết chúng bây giờ lớn tuổi hơn phi công. Các khung máy bay đang tiến gần đến giới hạn hoạt động và thời gian phục vụ của chúng ngày càng khó kéo dài hơn".
Ở chiều ngược lại, không quân Nga có tới 500 máy bay chiến đấu chỉ tính riêng ở các khu vực gần biên giới với Ukraine.
Ngoài ra, chưa kể đến các đơn vị không quân được trang bị những máy bay chiến đấu hiện đại mới nhất như Su-57, Su-35, MiG-35...
Forbes dẫn lời Tom Cooper, một chuyên gia hàng không độc lập, khuyên Ukraine không nên thay thế các máy bay chiến đấu có người lái.
"Một số lượng lớn các máy bay chiến đấu hiện đại của Nga chỉ cách một chặng bay ngắn. Tên lửa đất đối không của Nga ở gần đến mức chúng có thể nhắm mục tiêu vào máy bay của Ukraine khi chúng đang cất cánh. Đối với Kiev, việc mua máy bay chiến đấu có người lái mới là không kinh tế, cũng không có ý nghĩa", Cooper nói.
Thay vào đó, lực lượng không quân Ukraine nên chuyển đổi sang sử dụng máy bay không người lái và vũ khí mang bom, Cooper gợi ý. Trong trường hợp xảy ra chiến tranh lớn, robot của Ukraine có thể tràn vào đội hình quân đội Nga, áp đảo các hệ thống phòng không và hạ gục xe tăng và các phương tiện khác.
Tất nhiên, câu hỏi là Kiev sẽ cam kết với sức mạnh không quân bằng máy bay không người lái ở mức độ nào và Moscow có thể chống lại động thái đó một cách hiệu quả như thế nào?
Theo Cooper, máy bay TB2, truyền động bằng cánh quạt, nặng 1.400 pound - một loại Predator mini của Thổ Nhĩ Kỳ có giá khoảng 1 triệu USD - là trụ cột của lực lượng tấn công bằng máy bay không người lái của Azerbaijan.
Năm 2019, Ukraine đã bắt đầu mua hàng chục chiếc TB2 từ công ty Baykar của Thổ Nhĩ Kỳ. Kiev và Ankara vào tháng 12 đã ký một thỏa thuận cho phép ngành công nghiệp Ukraine sản xuất các bản sao của TB2.
Quân đội Ukraine vào mùa thu năm ngoái đã tổ chức các cuộc thử nghiệm thực địa đầu tiên với các máy bay không người lái mới.
Trong khi đó, ngành công nghiệp Ukraine đang phát triển các loại đạn dược - về bản chất là các máy bay không người lái nhỏ, tự hành đóng gói đầu đạn bằng lực nổ của đạn cối. Một quả bom đạn bay vòng tròn trên chiến trường cho đến khi phát hiện ra mục tiêu khả thi - sau đó phóng xuống để tấn công.
Cooper tin rằng quân đội Ukraine có thể triển khai rất nhiều máy bay không người lái và bom đạn, thêm các chương trình mồi nhử không có vũ khí - đơn giản là sẽ có nhiều mục tiêu hơn tên lửa của Nga.
"Ngay cả người Nga cũng không thể tiếp tục nạp đạn mãi mãi", vị này nhận định và cho rằng, các lực lượng Nga có thể thử làm nhiễu các liên kết vô tuyến giữa các máy bay không người lái của Ukraine và các nhà khai thác chúng.
"Moscow có thể cần những hệ thống phòng không và thiết bị gây nhiễu mới và tốt hơn. Nếu Ukraine dốc toàn lực cho máy bay không người lái, Nga có thể sẽ phải nỗ lực phòng thủ chống lại máy bay không người lái", ông Cooper nhận định.
Trong khi đó, một số chuyên gia khác tin rằng cơ hội duy nhất cho Ukraine là mua máy bay chiến đấu F-15, máy bay tiếp dầu Boeing KC-135 và máy bay cảnh báo sớm E-2 từ Mỹ.
Đồng thời, Washington có thể cung cấp thiết bị quân sự cho Kiev miễn phí, nhưng bản thân quá trình chuyển giao cũng sẽ đi kèm với chi phí cao.
Ngoài ra, việc chuyển giao máy bay và để bước vào hoạt động sẽ mất nhiều thời gian, chưa kể việc đào tạo lại phi công Ukraine sẽ mất nhiều năm và tiêu tốn của Kiev hàng tỷ USD, điều mà nước này hiện đang thấy khó khăn.
Tuy nhiên, các chuyên gia tin rằng, ngay cả khi Ukraine có được 125 máy bay chiến đấu của Mỹ, họ vẫn không có cơ hội chiến thắng dù chỉ là nhỏ nhoi trong một cuộc không chiến với Nga.
Bài báo viết: “Ngay cả những đơn vị chiến đấu mới nhất cũng sẽ không tồn tại lâu trong một cuộc đối đầu toàn diện với Nga, nước hiện đang nắm giữ khoảng 500 máy bay chiến đấu gần biên giới với Ukraine”.
Các chuyên gia cũng nhắc lại rằng những chiến đấu cơ của Ukraine cũng sẽ trở thành mục tiêu quá dễ dàng cho các hệ thống phòng không tiên tiến của Moscow
Ngoài ra, một số ý kiến cho rằng, Kiev còn có thể dựa vào các hệ thống phòng không trên mặt đất và máy bay không người lái những cũng chỉ phần nào làm chậm bước tiến của người Nga nếu có chiến tranh quy mô lớn.
